Şiir ve Hipnoz

Şiirin telkin etkisi

Aslında “Poetry and Hypnosis” başlığını arama motoruna birlikte yazdığımda amacım özelikle hipnoz ile ilgili kelime dağarcığımı geliştirerek, bu alanda kullanılan terimlerin İngilizce karşılıklarına hakim olma çabasıydı. Sesi rüzgara benzeyen birinin bana söylediği tek bir sözcüğün tüm gün zihnimde dolanarak beni derinden sarstığını hatırladığımda, insanların üzerinde tesir edebilmek için onlarla etkili konuşmanızın, yerinde ama bir o kadar sarsıcı kelimeleri seçmenizin gerekliliği halihazırda şiiri de gündemime yerleştirmişti. Ergenlik dönemimde şiiri ‘gereksiz duygusallık’ şeklinde bilinçaltıma kodlamama neden olan erkek kardeşimi her hatırladığımda onun için iyi dileklerde bulunuyor ve bu kötü hipnozumu bozmuş olmama seviniyorum.

Bu başlık altında Türkçe yazılmış çok anlamlı bilgiye ulaşamam nedeniyle hipnoterapist olarak görev yapan Felice Austin’in 2011 yılında kaleme almış olduğu bir yazısını çevirirken buldum kendimi.

Evet, onun da belirttiği gibi şiir harika bir hipnoz ve telkin yöntemi aslında. Hele ki çağımızda şiirleri insanlara anında ve etkileyici şekilde iletebileceğimiz bu kadar sosyal medya platformu varken. Umarım şiirler bizi olumlu yönde etkileme amacıyla, hayatımızda bizi çaresiz, kurban gibi hissettiren kötü kodlamalarımızı bozmamızı sağlayarak iyileştiren olma yolunda adım atmamız amacıyla kullanılır.

“Sadece şiir medeniyetimizdeki kopmaları, kırılmaları onarabilir.” - John Carey

Hipnoterapistler olarak bizler asıl bilinçaltının lisanı ile ilgileniriz ­­-mecazlar, simgeler, imgeler ve duyulara ait her türlü detaylar. Uzmanlık alanımızda kullandığımız araçlar aslında hiç de yeni değil. Daha önce şamanlar, rahipler, elçiler, kahinler ve şairler yararlanmış hepsinden. Hatta bazı dillerde şair ve kahin aynı kelime olarak kullanılmış.

Tanım olarak, kahin ilhamla konuşan, daha iyi duruma getiren, iyileştiren ve bazı şeylerin olacağını öngören olarak ifade edilmiş. Şiirin doğası da ritmiyle, imgeleriyle, çıkarımlarıyla günlük düzyazıdan çok farklı bir düşünsel seviyeye hitap etmeyi amaçlamaktadır. Zihnin farklı boyutuna iletilerek aslında şiirde telkinler ve hayallerle bilinçaltımızdaki gerçeklerin açığa çıkmasını sağlar.

Günümüzdeki şiir hayata dair ve direk hayatlarımızla ilgilidir aslında. Bu durumun en güzel tarafı artık istenilen her şey ile ilgili şiir yazılıyor olması. Kızlar, arabalar, bisikletler, intihar, aşk, ölüm, ay ve bir sürü konu hakkında şiir bulmamız mümkün. Ancak iyi bir şiirin gücü bir kişiyi unutulmaz ve derinlemesine harekete geçirip, değiştirmesidir. Pek çok insan düğünlerden, cenazelerden ya da açılış konuşmalarından hatırlayacağı, üzerinde derin etki bırakmış bir tane şiir hatırlar muhakkak.

Pek çok danışanın şiirle ilgilenmediği gerçeğinden yola çıkarak kütüphanenizde yer alacak sağlam birkaç şiirin size çok faydası dokunacağından emin olabilirsiniz. İlk olarak, emin olun ki şiir danışanınızın bilinçaltına bir pencere açacaktır. İkinci olarak, hipnotik transa geçişte ek bir giriş yapılması konusunda yardımcı olacaktır. Ayrıca komutların iletilmesi sırasında da çok işe yarayacaktır. Üçüncü olarak, şiirle ilgilenmek kişinin sezgisel algıları keskinleştirmekte ve hayal dağarcığını genişletmektedir. Son olarak, başka şeylerin hiç işe yaramadığı zamanlarda şiir imdadınıza yetişecektir. Nasıl ki Kafka ‘ Bir kitap içimizdeki derin donmuş denize inen bir balta gibi olmalı.’ demiş, bir şiir de dirençli ya da tepki alamadığınız bir danışanınızın derinliklerine inmede etkili olabilir. 

Eğer ki şiir seven hatta yazan bir danışana rastlarsanız sizin için bu diğer tipik seanslardan çok daha öğretici olacaktır. Eğer böyle bir danışanım olursa ben muhakkak ondan en sevdiği şiirlerden bana getirmesini ve neden sevdiğine dair açıklamalar yapmasını isterim. Bu iletişim zaten kendiliğinden bir sürü şeyi açığa çıkaracaktır. Sevdiğimiz şiirler zihnimizin içini bize yansıtır ve her şiir her insan için farklı şeyleri ifade edebilir. Şiirlerin anlatımının yardımıyla hipnotik seanslar için bir sürü ipucunu barındırır.

“Şiir, müzik gibi, duyulmak içindir.” - Basil Bunting

Şiir sadece anlaşılmak için değildir, umarım hala okullarda sadece şiirin ne anlatmak istediği ile ilgilenilmiyordur. Çünkü şiirin tınısı, şiirin okunuşu çok önemlidir ve hipnotik transa geçişte çok etkilidir. Şairin sesi ile hipnoterapistin akıcı konuşması aslında birbirine benzer bir etki yaratır. Araba sürmek, televizyon izlemek, anksiyete vb. bir sürü günlük olay bizi transa geçirirken, şiirin yaptığı etkiyi bize rastlantısal indüksiyonların yapması imkansızdır. Ben danışanlarıma hipnotik seanslara giriş yapmak için şiir okuyor, şiirlerden aldığım mecazları, telkinleri çoğu zaman kullanıyorum.

Hipnoterapist olmadan önce de insanlar bana yardım ve danışmak için gelirlerdi. O zamanlar da ne söyleyeceğimi bilmediğim zamanlarda şiirlerden yararlanırdım. Şimdi de şiirlerdeki hipnotik telkin etkisi yaratacak kısımları hemen fark edebiliyorum. Eğer kendinizi şiirin dünyasına bırakırsanız terapilerde çalıştığımız tüm sorunların şiirlerde yer aldığını fark edebileceksiniz; korkular, ilişkiler, iletişim, bağlantı, ilgi alanları, alışkanlıklar gibi. Sadece telkinleri değil çok güçlü mecazları ve imgelemleri, hayalleri de şiirler de bulabilirsiniz.

Aslında hipnoterapistler yokken şairler vardı ya da şairler ilk hipnoterapistlerdi.

İsa aslında bir şair, dağdaki vaazında söyledikleri bir nevi şiir formatında yazılmış bir metindir. Çinli mistik felsefeci Lao-Tzu, “Tao Te Ching” kitabının yazarı, Taoismin kurucusudur ve o da bir şairdir. Modern şairler arasında yer alan Halil Gibran da 1923 de yazmış olduğu “Nebi” isimli kitapla 1960’lı yıllarda büyük bir popülarite kazanmıştır.

Telkinlerde en çok kullandığım, benim en sevdiğim şair ise harika Alman şair Maria Rainer Rilke’dir. Onun “Genç Bir Şaire Mektuplar” adlı eserinden kullanılabilecek, o kadar çok telkin yerine geçecek tavsiyeler var ki.

Esasında şiir yazmak ifade edilmesi oldukça güç olan hisleri kelimelere dökme çabasıdır. Şiir okumak da tedavi amaçlı terapide de amaç aslında sorgulama faktörünü aşmak (kritikal faktörü bypass etmek) ya da farklı zihinsel bir boyuta ulaşmak ya da Kafka’nın söylediği gibi içimizde ki buz tutmuş kısmı kırmak, parçalamaktır.

Şiirin sadece belirli profildeki danışan kesimi için işe yarayacağını düşünmek fırsatların kaçmasına neden olacak bir düşünce tarzıdır. Hiç ummayacağınız kişiler üzerinde çok etkileyici sonuçlar elde edilmesinde şiir size yardımcı olacaktır. Tabii ki herkes şiiri sevmeyebilir hatta bazıları nefret ettiğini bile söyleyebilir ki bunu belirten kişilerin okul geçmişinde kötü şiir okuma deneyimleri ve analizleri yatar. İnsanlar modern şiiri okuyup anlamaya çalıştıklarında hakikaten bundan çoğunlukla keyif almaktadırlar. Şüpheci, analitik düşünce yapısına sahip danışanlarda dahi şiir yoluyla telkin oldukça olumlu sonuçlar vermektedir.

(Türkçe çevirilerini bulamadığım makalede yer alan bazı şiir tahlillerine yer veremedim.)