Kırık, Çıkık ve Burkulmalarda İlk Yardım Uygulamaları

Kırık, çıkık ve burkulmalarda yapılacak olan ilk yardım ağrıyı azalttığı gibi damar ve sinir yaralanmalarını önlediğinden dolayı sakat kalma ve ölüm risk oranını düşürür. İlk yardımın yerinde ve zamanında yapılması normal yaşama dönme süresini kısaltır.

Kırık, çıkık ve burkulmalarda yapılacak olan ilk yardım ağrıyı azalttığı gibi damar ve sinir yaralanmalarını önlediğinden dolayı sakat kalma ve ölüm risk oranını düşürür. İlk yardımın yerinde ve zamanında yapılması normal yaşama dönme süresini kısaltır.    Vücuttaki kemik bütünlüğünün bozulması kırık olarak adlandırılır. Kemik ve kemiğe yakın kas, eklem ve bağlar gibi yumuşak dokularda vurma, çarpma ve düşme kırık oluşumlarının ana nedenleridir. Yaşlanmaya bağlı olarak da kendiliğinden kırıklar meydana gelebilir.  Kırık, kendi içerisinde açık ve kapalı olmak üzere ikiye ayrılır. Deri bütünlüğünün bozulması sonucunda derinin altında bulunan yumuşak dokuların ya da kırık kemik uçlarının deriden dışarı çıkarak görülmesi açık kırık olarak adlandırılırken bu tür kırıklarda kan kaybı, kapalı kırıklara göre daha fazla olur. ayrıca kırıklarda kemik, ciltteki ve dışardaki bakterilerden çabuk etkilendiğinden enfeksiyon oluşma riski yüksektir.    Kemik bütünlüğünün bozulmasına rağmen deri bütünlüğü bozulmamışsa bu tür kırıklar kapalı kırık olarak adlandırılır. Kapalı kırıklara daha sık rastlanmaktadır. Kapalı kırıklarda hareket esnasında ağrı artar, kemikte şekil bozukluğu ve hareket kaybı meydana gelir. Ayrıca yürüyememe ve elleri oynatamama da kırığın belirtileri arasındadır. Kırık, kol ve ellerde meydana gelmişse yüzük ve saat gibi aksesuarlar çıkartılarak kırık olan bölge fazla hareket ettirilmemelidir. Kırığın olduğu bölgedeki giysi çıkarılırken kesilmelidir. Kırık olan bölge, alt ve üst eklemleri de içine alacak şekilde sopa ya da karton gibi sert malzemeler ile sarılabilir. Tespit işlemi olarak adlandırılan bu işlemde parmaklar görülecek şekilde açık kalır. Böylelikle parmaklardaki renk, hareket ve duyarlılık rahatlıkla kontrol edilebilir. Açık kırıklarda tespit işlemi yapılırken yaranın üstü temiz ve yumuşak bir bezle örtülmelidir. Kırık oluştuğu zaman eklemler olduğu gibi sabitlenmeli ve düzeltme yapılmamalıdır.    Çıkık ise aşırı zorlama veya baskı neticesinde kemiklerin, eklem yerlerinden kalıcı olarak ayrılmasıdır. Çıkık meydana gelmesinin ana nedenleri eklemlerin fazla zorlanması, çarpma, düşme ve darbedir. Bu tip durumlarda eklemin normal konumuna dönmesi için tıbbi müdahale gereklidir. Kırık, çıkık ve burkulma belirtilerinin birbirinden ayırt edilmesi çok zordur. Bu yüzdende kesin tanı ancak tetkikler neticesinde konur. Çıkığın belirtileri hareket kısıtlılığı, şişlik, ağrı, hassasiyet, kızarıklık ve eklem bölgesinde şekil bozukluğudur. Çıkık oluştuğu zaman eklem yerine oturtulmadan olduğu gibi sabitlenir. Hastaya, yiyecek ve içecek verilmeden çıkığın meydana geldiği bölgenin deri rengi, nabız ve ısısı kontrol edilir.    Eklemlerin aşırı zorlanması, eklem bağlarının gerilmesi, yırtılması ya da kopmasına ise burkulma adı verilir. Burkulmalar, daha çok spor aktiviteleri, düşme ya da çarpma sonucunda oluşur. Burkulma ile çıkık benzer özellikler taşımaktadır. Burkulmaların en önemli belirtileri şişlik ve morluktur. Burkulma neticesinde meydana gelen ağrıyı, şişliği ve morluğu azaltmanın en iyi yöntemi soğuk uygulamadır. Burkulan bölgenin vücut seviyesinden yukarıya kaldırılması da şişliğin azalmasında etkendir. Burkulan bölgeyi hareket ettirmeden sıkıştırıcı bir sargı ile tespit etmek mümkündür.    Bu ilk yardım uygulamalarının tümü ilk etapta yapılacak olanlardır. Özellikle kırık ve çıkıklarda ilk yardımdan sonra tıbbi müdahale mutlaka yapılmalıdır.