Düzenli Beyin Aktiviteleri, Sağlıklı Yaşama Kapı Aralıyor
Beynimiz vücudumuzu yönetse de genel sağlık değerlendirmelerinde dışarda kalmaktadır. Ancak beynimiz, hastalıklarımızın ipuçlarını yıllar öncesinden vermeye başlıyor. Beynimiz tarafından verilen bu ipuçları erken fark edildiği takdirde nasıl problemlerle karşılaşabileceğimizin farkında mıyız?
Beynimiz vücudumuzu yönetse de genel sağlık değerlendirmelerinde dışarda kalmaktadır. Ancak beynimiz, hastalıklarımızın ipuçlarını yıllar öncesinden vermeye başlıyor. Beynimiz tarafından verilen bu ipuçları erken fark edildiği takdirde nasıl problemlerle karşılaşabileceğimizin farkında mıyız?
Hastane Derindere Nöroloji Bölümü Uzmanı Dr. Keriman Oğuz, "Beyinle ilgili sağlık sorunlarının farkına genellikle hastalıkla birlikte varılmaktadır. Örneğin 'Felç geçirdi' ya da 'Alzheimer teşhisi kondu' gibi ifadeler kullanırız. Oysa beyine bağlı gelişen hastalık süreçleri teşhisin konduğu dönemin çok öncesinde başlar. Alzheimer hastalığını ele alalım. Hasta ya da hasta yakınları tarafından zaten unutkanlığı vardı diye anlatılır. Bu Alzheimer belirtisidir. Alzheimer teşhisi konmadan 20-25 yıl önceden beyinde alt yapı oluşmaya başlamıştır. Felç geçiren hastada da beyni besleyen damarlardan biri tıkanıktır. Damarın tıkanmasındaki riskler ise 10-15 yıl önceden başlar. Alzheimer tanısı konulan ya da felç geçiren hastaların yaşları genellikle ilerlemiş olur. Yaşın ilerlemesi hastalık sürecinin de ilerlemesi anlamına gelir. Aslında hastalığın hikayesi ve hastalıkla ilgili alt yapı oluşumu 20-25 yıllık zaman dilimini kapsar." ifadelerine yer verdi.
Beyin Sağlığını Korumak İçin Ne Yapmalıdır?
İnsanın aklına hemen 'Beyin hastalıklarını nasıl yakalarım?' 'Beyin hastalıklarını durdurmak ya da yavaşlatmak mümkün mü?' 'Beyin hastalıklarında risk azaltılabilir mi?' gibi sorular geliyor. İnsanlar, beyin sağlığına tehdit oluşturan risk faktörleri hakkında bilgi sahibi olur ve gereken önlemleri yaşamlarına tatbik ederlerse riskleri de önemli ölçüde azaltmış olurlar.
Egzersize Beyninde İhtiyacı Var
Günlük 10-15 dakika yapılan egzersizler, beynin gücünü %30 artırıyor. Egzersiz, vücuttaki kan dolaşımını artırdığından dolayı beyne giden kan miktarında da artış olur. Bu da beyindeki nöronlar arası iletişimi artırarak hafızayı kuvvetlendirir. Ayrıca kısa mesafedeki yerlere yürüyerek gitmeyi, asansör yerine merdiven kullanmayı tercih etmek, günlük yaşam içerisinde daha aktif olmak hafızayı kuvvetlendirebilir.
Su içmek, iyi bir hafızanın anahtarıdır.
Günlük 2-3 litre su içmek hafızayı zinde tutar.
Zamanı iyi değerlendirmek iyi bir hafızanın olmazsa olmaz şartıdır.
Beynimizin de telefon ve bilgisayar gibi kapasitesi vardır. Telefon ve bilgisayarda hafıza dolduğu zaman nasıl gereksiz şeyleri boşaltıyorsak beynimizi de zaman zaman dinlendirerek gereksiz bilgilerden arındırmak gerekiyor. Aksi takdirde beynimiz gereksiz bilgilerle dolacağından yeni bilgileri depolamaya yer kalmaz ki bu da beynin performansını düşürür.
Uykunun kalite düzeyinin yüksek olması bedeni olduğu kadar beyni de dinlendirir.
Herkes aynı uyuma süresine gereksinim duymaz. Vücudun ihtiyaç duyduğu uykuyu alması nöronların daha etkili çalışmasını sağlayacağından hafızayı güçlendirir.
Midemize doğal besinler göndermeye özen gösterdiğimiz kadar beynimize de doğal besinler göndermeye özen göstermeliyiz.
Folik asit, B6 ve B12 gibi vitaminleri beyin için hayati öneme sahiptir. Ayrıca bu vitaminler, demansa sebep olan proteinleri düşük seviyelerde tutar. Ama bu vitaminleri hap yoluyla değil de doğal gıdalardan almak daha etkilidir. Gıdaların içerisindeki yapay tatlandırıcılar, IQ seviyesini düşürmektedir.
Ayrıca ilerleyen teknoloji ile birlikte bilgisayar, cep telefonu, elektrikli ev aletleri, televizyon ve kablosuz iletişim günlük yaşantımızı çok kolaylaştırmaktadır. Ancak bu tür aletler, elektromanyetik alan yaydığından dolayı biyokimyasal ve fizyolojik olarak hücrelerin işleyişini olumsuz etkiler. Örneğin cep telefonu kullanımı kanser, baş ağrısı ve hafıza kayıplarını artırır. Cep telefonu ve elektrikli aletler günlük yaşantımızın vazgeçilmezi olsa da bir takım önlemler ile bu riskleri azaltmak mümkündür. Cep telefonu görüşmelerini kısa tutmak ve uyurken cep telefonunun kapalı olmasına özen göstermek gereklidir. Mutfakta elektrikli aletleri mecbur kalmadıkça kullanmamakta önlem olabilir.
İnsanlar, günümüzde birçok işi aynı anda yaparak çok yönlü olmaya çalışıyorlar. Bütün işleri aynı anda yapmak çok yönlü olmak anlamına gelmez. Araba sürerken, yürüyüş yaparken, çalışırken, toplantıdayken, sohbet ederken aynı anda sosyal medyaya giriyor, mail kontrollerini yapıyor. Bütün bunlar hata riskini artırır. İnsanının dikkati dağıldığından dolayı hafıza ve konsantrasyon problemleri ile karşı karşıya kalır. İnsanlar, tek bir işe odaklanmalıdır.
İnsanlar, ellerindeki işi bitirmeden yenisine başlayarak daldan dala zıplamamalıdır. Mesela bir kitap okuyorsa o kitabı bitirmeden başkasına başlamamalıdır. Aksi halde yapılan her iş yarım kaldığı gibi konsantrasyon ve hafıza sorunları ile karşı karşıya kalınır.